[Рецензија: СДСМ спрема насилство, со палки ќе рушат држава (ФОТО)]

Авторот на оваа медиумска содржина пројавил амбиција врз основа на фотографии со сомнително потекло, за кои нема никаков податок од каде се и во каков контекст се снимени, и врз основа на една компилација од изјави, анализи и од новинарски текстови, да ја оправда својата теза во насловот дека опозициската партија со насилство и палки ќе ја руши држвата.

Постапката компилација не е непозната и не е нелегитимна. Има докажана новинарско-аналитичка практика на која можеме да се повикаме кога вакво новинарство е на сцена. Но, и тоа си има свои правила: мора да се базира на вистинити податоци, да ги анализира мислењата и личните ставови во тој контекст, да не ги извртува анализите на кои се повикува…, и, конечно, новата медиумска реалност што се создава врз основа една таква компилација да се препознава како релевантна. Дури и да е контрадикторна, нова во мислата, таа треба да одразува автентични процеси и врски меѓу нив.

Од тие позиции тргнуваме да ја рецензираме оваа медиумска содржина.

Линк до оригиналниот напис: СДСМ спрема насилство, со палки ќе рушат држава (ФОТО)

Датум и време на објавување: 18.02.2015, 14:17

Датум на рецензирање: 19.02.2015

Рецензент: Зоран Бојаровски

Појдовната точка во оваа содржина се фотографиите од кои добиваме информација за некој тренинг, вежби, на некои боречки вештини. Тоа што на авторот на овој текст му е доволно да ја поврзе оваа активност со опозициската партија, се партиските обележја на ѕидовите во просторијата. Во ред. Тоа може да биде нешто од што новинарското истражување треба да тргне понатаму. Да се наведе изворот на фотографиите. Ако е анонимен, на читателите да им се дадат доволно дополнителни информации кои нема да го откријат изворот, но ќе бидат доволно уверливи дека се работи за реален извор. Да се утврди датумот на настанувањето на овие фотографии. Да се побара изјава од опозицијата. Да се отиде во местото каде што е просторијата, бидејќи на една од фотографиите ја пишува локацијата и да се провери на самото место дали таму има такви активности, кој ги организира, кои се луѓето што вежбаат…

Наместо една таква, очекувана, професионална постапка, приказната со фотографиите почнува и завршува со коментари и со обвинувања. Како да ги пишува партиски портпарол, а не новинар.

Компилацијата потоа преминува на други медиумски содржини од кои се црпи енергија за да се потврди тезата дека насилство е следното што ја очекува државата.

Првиот аргумент се бара во кусата анализа на познатиот аналитичар од САД, познавач на политичките собитија на Балканот и во Европа, Јануш Бугајски. Првиот цитат од неговата анлиза „Moscow Applauds Greece-Macedonia Drama“ („Москва ја поздравува грчко-македонската драма“), е објавен со следниот превод:

„Скопје врие од гласини дека грчката тајна служба се обидува да ја дестабилизира Македонија давајќи му на Заев докази за наводни економски манипулации, што доведе до реакцијата на Владата.“

Еве ја таа реченица во оригиналниот текст на Бугајски:

„Rumors abound in Skopje that Greek secret services sought to destabilize Macedonia by providing Zaev with evidence of the government’s alleged economic mismanagement, which led to the official clampdown.“

Еве како треба да изгледа коректниот превод:

Се шират гласини низ Скопје дека грчките тајни служби имале цел да ја дестабилизираат Македонија со тоа што на Заев му обезбедувале докази за наводното лошо економско управување на власта, што довело до официјална реакција со мерки за притисок.“

Има разлика, нели?

Како следен цитат од анализата на Бугајски се наведува ова:

„Со оспорувањето на уставното име на Македонија, Атина упорно оди по неевропска линија и го блокира македонскиот пат кон НАТО и Европската Унија. Изборот на крајно левото движење СИРИЗА во Грција само го зголемува задоволството во Москва и го засилува анти-НАТО и анти-американското расположение во Атина. Како награда, Путин лично го покани премиерот Алексис Ципрас во Москва, пишува Бугајски.“

Еве го тој пасус во оригиналниот документ на Бугајски „Moscow Applauds Greece-Macedonia Drama“ („Москва ја поздравува грчко-македонската драма“):

„In challenging Macedonia’s constitutional name, Athens has consistently played Moscow’s tune by vetoing Macedonia’s path into NATO and the EU. To add to the elation in the Kremlin, the election of the ultra-leftist Syriza movement will intensify anti-NATO and anti-American sentiments in Athens. As a reward, Putin has personally invited new Greek Prime Minister Alexis Tsipras to Moscow.“

Еве го нашиот превод:

„Со оспорувањето на уставното име на Македонија, Атина постојано свири според нотите на Москва со тоа што го  блокира зачленувањето на Македонија во НАТО и во ЕУ. Ако на занесот на Москва се додаде и очекувањето дека изборот на ултра-левичарската СИРИЗА ќе го интензивира анти-НАТО и антиамериканскиот сентимент во Атина, тогаш е разбирлива поканата што лично Путин му ја упати на новиот грчки министер Алексис Ципрас да ја посети Москва.“

Значи нема таква реченица или полуреченица како што е „… Атина упорно оди по неевропска линија…“

Ова е доволно да се заклучи дека некој ги крои изворните текстови на кои се повикува, а тоа е еден од најголемите гревови во новинарството.

Интересно да се констатира во врска со анализата на Бугајски дека таа е, всушност, адресирана до Москва, а не до Скопје и до Атина. Почнувајќи од насловот, вклучувајќи ги овие поенти:

„Moscow is cozying up to Macedonian Prime Minister Nikola Gruevski, especially following recent government charges against Social Democratic opposition leader Zoran Zaev for allegedly planning a coup d’état. Rumors abound in Skopje that Greek secret services sought to destabilize Macedonia by providing Zaev with evidence of the government’s alleged economic mismanagement, which led to the official clampdown.

Whatever the facts in the coup allegations, Putin is hoping that Gruevski can become another Viktor Orbán, the Hungarian Prime Minister ostracized by the EU and the U.S. for avowedly backtracking on democracy. This will also strengthen those who argue against Macedonia’s membership in either NATO or the EU. Moscow will then act as Macedonia’s supporter and protector as it pursues its expansive interests in the Balkans.“

Еве превод:

„Москва се приклони кон македонскиот премиер Никола Груевски, особено откако владата го обвини лидерот на опозицискиот СДСМ за наводен државен удар. Се шират гласини низ Скопје дека грчките тајни служби имале цел да ја дестабилизираат Македонија со тоа што на Заев му обезбедувале докази за наводното лошо економско управување на власта, што довело до официјална реакција со мерки за притисок.

Какви и да се фактите во врска со наводниот државен удар, Путин се надева сека Груевски може да биде новиот Виктор Орбан, унгарскиот премир кој не е им е мил на ЕУ и на САД за очигледното назадување на демократијата во неговата земја. Ова ќе ги засили позициите на оние кои го оспоруваат зачленувањето на Македонија во НАТО и во ЕУ. Тоа Москва ќе го искористи за да се прикаже како поддржувач и заштитник на Македонија за експанзија на своите интереси на Балканот.“

Друго прашање е дали Скопје и Атина знаат да ги читаат овие анализи. Медиумите очигледно не знаат, односно ги читаат според однапред саканите агенди и рамки.

Да се позанимаваме со следниот цитат од кој се храни оваа медиумска содржина. Наведен е цитат од посеопфатен настап на Пендаровски на една национална телевизија:

„Случувањата во парламентот на 24 декември беше минијатура во споредба со недемократските практики на власта што ќе ги обелодениме. Ако тогаш кризата се резреши со посредништво на еврокомесарот Штефан Филе, тогаш не гледам како ова би се разрешило без меѓународна медијација. Се плашам дека мора да дојдат ако не сакаме да ни се случи 2001 без пушки, да ја загубиме државата сите… Ако власта оди до крај, може да го судри народот меѓу себе, дали преку религискиот момент или на партиска основа – предупреди екс-кандидатот за претседател Стево Пендаровски.“

Тој истакнува едно свое, политичко гледање на ситуацијата и повлекува аналогија со настаните од 2001 година. Зарем можеме да порекнеме дека, како и тогаш, и сега, државата е во сериозна политичка криза. Човекот што го искажува ова политичко мислење беше во средиштето на таа криза како советник за безбедност на тогашниот претседател Трајковски. Безбели знае што зборува. Тоа што некому не му се допаѓа неговото мислење е нешто друго. Но, тое секако не треба да се исклучи.

Исто така, се наведува уште едно лично мислење, објавено во колумна на уредник на еден портал, во која тој изнесува прогноза што би се случило доколку власта:

 „…одлучи да свика избори што самата ќе ги организира и за тоа ја добие поддршката од ДУИ, опозицијата ќе одговори одлучно и громко-бојкот, улица, отпор и БУНТ…“

Во ова негово мислење нема повик на насилство. Наведени се легитимни мерки на вонинституционална политичка борба, со оглед на тоа дека опозицијата смета дека нејзиното враќање во институционални рамки е невозможно.

Во, компилацијата, конечно, е објавен и еден видеоматеријал, парче од интервју на поранешниот премиер на Грција, Самарас. Тоа е една стара видеоснимка, за која немаме податок од кога е. Такви парчиња од разни политички, врвни функционери, на Грција има стотини, ако го имаме предвид дводеценискиот спор со нашиот јужен сосед. Но, очигледно, добро им дошло на организаторите на оваа компилација за да ја засилат тезата за тоа дека следуваат наводни драматични настани во земјата.

И… ах, да, оваа рецензија беше мотивирана од фотографиите кои најавуваат борбени подготовки на членовите на СДСМ. Вусшност, тоа е поентата на вака компилираните текстови. На крајот читателот заборава што е новото, што е веста… Единствено што се прави е да се спакуваат различни содржини за да остане да одзвонува заканата дека нешто страшно се спрема и за тоа се знае кој е виновен.