Политичарите во завршницата на предизборните митинзи говорницата ја претворија во местото од каде ќе го плукаат и навредуваат својот политички противник. Кога лидерот вака се однесува, тогаш и сите пониски ешалони во власта, но и нивните политички противници, се натпреваруваат во говорништвото кое ќе биде исфилувано со навреди и можни елементи на говор на омраза.

Рецензираме таков текст  во кој новинарот, ставјќи ги под знакот на наводите навредливиот говор на Премиерот, смета дека се амнестирал од одговорност и соучесништво. Но, не е така.

Линк до оригиналниот напис: Груевски: СДСМ подготвува терен да ги прогласи изборите за нерегуларни

Датум и време на објавување: 24.04.2014

Датум на рецензирање: 24.04.2014

Рецензент: Александар Писарев

НОВИНАРОТ НЕ Е МЕГАФОН

„Груевски: СДСМ подготвува терен да“…

„Премиерот Никола Груевски  на митингот рече: „Го гледам аболицираниот криминалец, кој деновиве се обидува мене и ВМРО-ДПМНЕ да не претстави како криминалци, да не оцрни со фрлање кал врз нас, а не знае дека на  27-ми ќе пропадне во сопствената кал“…

„го слушам оној… поставен од Бранко Црвенковски“,

…„-истакна Груевски“…

„потоа Груевски рече“..

Што е овде новинарство, новинарската креативност, содржајност, знаење, перцепција? Ништо. Веројатно свесен за улогата на мегафон и обичен трансмитер, авторот не се ни потпишал под текстот, бидејќи во овој случај и немаме авторски текст, имаме трансмисија на одбрани цитати со навредлив говорот на политичарот – Премиерот. Пренесени се делови на говор кој има напаѓачки квалификации, навреди и на тој начин предизвикува негативна стереотипизација, но и мобилизација:

…„повторно ќе кажам, тоа се очајнички чекори на очајни луѓе, кои ќе ги слушаме уште пет шест дена, како ќе викаат, како ќе монтираат, ќе се силат, ќе вадат фалсификати, ама кој има искуство и кој сите нас не познава  и не одмерил… они ќе го видат судот на народот“…

НЕМА МЕСТО ЗА АМНЕСТИЈА

Најчесто, политичарите се тие кои се спомнуваат дека произведуваат можни елементи на говор на омраза, при што новинарите се само во улога да го пренесат таков говор, дистрибутери, или мегафон преку кој политичарите на овој начин ги соопштувата своите пораки. Притоа, новинарот, навистина не може поради тоа да трпи некакви правни консеквенци, но има етичка одговорност.

Новинарите најчесто сметаат дека ако директно го цитираат и го стават под наводници говорот на политичарот во кој има елементи на говорот на омраза, тие се амнестирале од одговорноста за неговите зборови. Грешат, бидејќи ако не ги проблематизираат можните елементи на говор на омраза кој го употребува политичарот, ако не го стават во умерена рамка и во соодветен контекст кој нема да го вознемири граѓанинот, тие стануваат обични дистрибутери и гласноговорници на политичкиот субјект со што ја губат општествената улога која им е поверена.

ЕВРОПСКИ ПРАКСИ И РЕШЕНИЈА

Граѓаните не смеат да бидат претворени во „заробен аудиториум“ кој мора да ги слуша нивните навреди без право на избор. Ваквите настапи на политичарите во европската пракса се „санкционираат“ на два начини: новинарот во таква ситуација има право на политичарот да му го „ускрати правото на слободата на говорот,“ така што тој дел од неговото излагање, во рамките на саморегулацијата, нема да го објави или тој дел од говорот, каде има елементи на говор на омраза, напаѓачки квалификации, негативна стереотипизација… да го стави во некаков контекст.

Кодексот на новинарите на Македонија, (член 14) вели:

„Известувањето од политичките процеси, посебно од изборите, треба да биде непристрасно и избалансирано. Новнарот мора да обезбеди професионална дистанца од политичкиот сдубјект.Само така можат да се сочуваат етичките и професионалните принципи и вреднсоти и угледот и достоинството на професијата“. 

Европското законодавство уште од крајот на минатиот век, а поинтензивно од 2000-та година, во своите кривични закони го внесува поглавјето и казнените одредби за говорот на омраза, во Кривичниот закон на Велика Британија ова е многу прецизно регулирано, британскиот BBC во врска со ова има свои правила, а Европската конвенција за човековите права во членот 10 дава упатство како да се однесуваме доколку  политичкиот субјект употребува говор на омраза.