verifikimiifakteve.mksitemap
verifikimiifakteve.mksitemap

Фејсбук-статус за Али Ахмети не е вест

on 15 - 11 - 2016       
Овој напис го има и на: Албански

fireshot-capture-116-lajm_-video-qe-po-ndez-rrjetin_-ahmet_-http___ina-online-net_lajm-video-q

 

Напис – Вест: Видео што ја запали мрежата: Ахмети се прашува себеси дали е Aлбанец? Му одговара Муса Џафери!

Ме информираа дека вечерва на еден собир, Али Ахмети изјавил дека кога ги слуша многуте критики од опозициските партии, алудирајќи на Беса, се прашува себеси дали е Aлбанец што живее во Македонија или не? Добро направил што си го поставил ова прашање, на кое најдобро одговорил не многу одамна неговиот најблизок пријател, Муса Џафери од ДУИ, кога велеше: „Сме станале поголеми каури од каурите!“ Не ви рековме ние, вие сами си рековте. Ние зборуваме со аргументи, а вие клеветите. Ова е разликата! Време за #РЕДЕФИНИРАЊЕ. (Преземено од статусот на Емад Мехмеди на „Фејсбук“).

 

[Рецензија: „Вест: Видео што ја запали мрежата: Ахмети се прашува себеси дали е Албанец? Му одговара Муса Џафери!“]

Со функционирањето на социјалните медиуми и нивната популаризација во 21 век, сите имаат можност за објавување видеозаписи, фотографии или и пренесување ставови на нивните електронски сметки. Оваа крајна демократизација на информацијата, изгледа дека еден дел од медиумите и општеството ги фатила неподготвени.

[Recension: “Lajm: Video që po ndez rrjetin: Ahmeti pyet veten a është shqiptar? I përgjigjet Musa Xhaferi!”] Para se Gutenbergu të shpikte makinën e shtypit aty kah mesi i shekullit të XV-të, njerëzit çdo gjë që kishin për të shkruar e bënin në formën e dorëshkrimeve. Pra gjithsecili mund të shkruante çfarë të dëshironte, pa u penguar nga askush. Me ardhjen dhe masivizimin e shtypshkronjës, shkrimet filluan të monopolizoheshin. Jo çdo njeri mund të shkruante tash më. Ato shkrime që nuk shtypeshin, nuk gëzonin hapësirën e nevojshme për t’u përhapur me shpejtësinë e njëjtë sikur se përhapeshin tekstet e shtypura. Dhe kjo formë vazhdoi për gati 500 vite, deri në fund të shekullit të XX. Por, me ardhjen e mediave sociale në shekullin e XXI, njerëzimi sikur u rikthye në periudhën para-gutenbergiane, ku përsëri të gjithë kanë mundësinë e publikimeve apo edhe shfaqjes së mendimeve në llogaritë e tyre elektronike. Ky demokratizim i skajshëm i informacionit, duket se një pjesë të shoqërisë e ka kapur ta papërgatitur. Linku për te artikulli origjinal: Lajm: Video që po ndez rrjetin: Ahmeti pyet veten a është shqiptar? I përgjigjet Musa Xhaferi! Data dhe koha e publikimit: 08.11.2016 Data e recensionit: 10.11.2016 Recensues: Agron Vrangalla Në këtë recension do të kapen dy komponenta kryesorë që duket se janë më problematik për sa i përket lajmit që qëndron pas linkut më lart, titulli i lajmit dhe teksti i tij, pra gjithçka. Së pari, titulli i lajmit është skandaloz, i pasaktë, i shpikur, propagandistik, nuk pasqyron përmbajtjen, e kështu me radhë. Të paktën të kishte një rregull të moçme të kokës së lajmit, që është 3K (kryefjala, kallëzuesi, kundrina), por as atë se paska. Dakord, kjo e fundit ishte më tepër për batutë sepse nuk është se e respekton dikush më këtë rregull, edhe pse është shumë funksionale për ata që janë fillestarë në gazetari. Por pse s’u kursyem pak me fjalët që u thanë për titullin e lajmit: “Lajm: Video që po ndez rrjetin: Ahmeti pyet veten a është shqiptar? I përgjigjet Musa Xhaferi!”? Janë disa arsye: Lajmi në fjalë nuk posedon video, ndërkohë që këtu përmendet ndonjë video; Mund të jetë e saktë që Ahmeti ka pyetur veten a është shqiptar, por nuk ka marrë një përgjigje nga Musa Xhaferri, pra kjo lojë fjalësh nuk qëndron në kokë; Lajmi është marrë nga lajmpress.com, ndërkohë që ina-online.net e ka marrë pa ndryshuar asgjë, që i bie se të dy e kanë gabim; Ky titull nuk ka lidhje me përmbajtjen. Së dyti, përmbajtja. Mos pyet, çfarë të themi... Nuk ka përmbajtje, ka vetëm një status facebook-u. Do thoni, e mo mirë se gjithë tani citojnë statuse facebook-u, ç’të keqe ka? Ja disa arsye: Statuset e rrjeteve sociale nuk përbëjnë lajme. Mund të përbëjnë indicie për lajme; Nëse dëshironi të bëni lajme me qëndrimet e personave që publokojnë në rrjete sociale, duhet të merrni leje nga ata. Jo leje vetëm për respekt, por të pyetet personi se a është ky një qëndrim që mund të publikohet në media, apo ka nevojë të modifikohet pak; Edhe sikur të keni marrë leje, statuset e facebook-ut nuk publikohen të vetëm, pra i gjithë lajmi të jetë një status. Jo. Do merren dy-tre statuse nga palë të ndryshme dhe do “arnosh” një lajm. Nuk është lajmi më i mirë që ke bërë në jetën tënde, por mund të shpëtosh për sot; Statusi konkret që ka publikuar autori i tekstit, duket se ka të bëjë me rivalitet politik. Shumë mirë është ai status. Por c’ju desh autorit të bëjë lajm me këtë status? Apo vetëm se bashkëndajnë të njëjtin qëndrim redaksia me personin që ka bërë statusin. Nëse është kjo arsyeja, atëherë me këtë portal punët nuk kanë vajtur sic duhet. Mund të renditen edhe një sërë arsyesh të tjera se përse këto tekste janë të patolerueshme për t’u futur në kategorinë e lajmeve, por mjafton kaq sa për të bërë me dije në mënyrën më miqësore të mundshme se këto publikime nuk duhen praktikuar. Ne mediat online mungojnë ato që quhet gatekeepers, apo filtra që rikontrollojnë lajmet përpara se të publikohen. Por nëse portalet janë të politizuar, nuk bëjnë punë as një mijë mbrojtës të portës që të shpie tek publiku. Линк до оригиналниот напис: „Вест: Видео што ја запали мрежата: Ахмети се прашува себеси дали е Албанец? Му одговара Муса Џафери!

Датум и време на објавување: 08.11.2016

Датум на рецензирање: 10.11.2016

Рецензент: Агрон Врангала

Во оваа рецензија ќе бидат опфатени две главни компоненти што изгледаат попроблематични, насловот и текстот на веста, значи сé.

Како прво, насловот на веста е скандалозен, неточен, измислен, пропаганден и не ја отсликува содржината. Барем да имаше некое старо правило за главата на веста, да се знае што е што (подмет, прирок, предмет), но и тоа го нема. Добро, ова последново беше повеќе како шега, бидејќи ова правило веќе никој не го почитува, иако е многу функционално, особено за тие што се почетници во новинарството. Но, зошто не ги поштедивме малку зборовите што се кажани за насловот на веста: „Вест: Видео што ја запали мрежата: Ахмети се прашува себеси дали е Албанец? Му одговара Муса Џафери!”? Има неколку причини:

  • Конкретната вест нема видеозапис, а тука се спомнува некое „видео“;
  • Можеби е точно дека Али Ахмети се запрашал дали е Албанец, но не добил никаков одговор од Муса Џафери, значи оваа игра на зборови „не држи вода“;
  • Веста е преземена од „Лајмпрес“, додека од „Ина-онлајн“ го презеле без да изменат ништо, што произлегува дека двата портали грешат;
  • Овој наслов нема врска со содржината.

Второ, содржината. Не прашувајте, што да кажеме… Нема содржина, има само еден статус преземен од „Фејсбук“, измешан со подбивни коментари и со навредливи проценки. Ќе речете, „добро де, сите сега цитираат статуси од „Фејсбук, што има лошо во тоа“? Еве неколку причини:

  • Статусите од социјалните мрежи не се вести. Може да се индикации за вести;
  • Доколку сакате да направите вести со ставовите од лицата што објавуваат на социјални мрежи, редно е да земете дозвола од нив. Не дозвола само за почит, туку да се праша лицето дали ова е став што може да се објави во медиуми, или треба малку и да се модифицира;
  • И да сте добиле дозвола, статусите од „Фејсбук“ не се објавуваат сами, значи, целата вест да биде само еден статус или став од едно лице. Не. Мора, најмалку да се земаат два-три статуси од различни страни, за да се „покрие“ една вест. Не е најдобрата вест што си ја направил во твојот живот, но може да си завршиш работа за дента;
  • Конкретниот статус што е објавен изгледа има врска со политичко ривалство. Многу добро. Но, што му требаше на авторот да направи вест со овој статус? Или бидејќи само редакцијата и конкретната личност што го напишал овој статус го делат истото мислење? Доколку ова е причината, тогаш со оваа содржина работите не се одвиле како што треба.

Може да се наредат серија други причини зошто овие текстови се недозволиви за да се постават во категоријата вести, но доволно е толку, колку да се даде до знаење на најпријателски можен начин, дека овие објави не треба да се практикуваат во професионалното новинарство.

Во многу од интернет-медиумите недостигаат тие што се викаат портири (гејткиперс) или филтри што ги контролираат повторно вестите пред да се објават. Но, доколку порталите се политизирани, не се доволно ни илјада чувари на портата низ која содржината излегува до јавноста.


Оваа рецензија е изработена во рамките на Проектот на УСАИД за зајакнување на медиумите во Македонија – Компонента Сервис за проверка на факти од медиумите, имплементирана од Метаморфозис. Рецензијата e овозможенa сo поддршка на Американската агенција за меѓународен развој (УСАИД). Содржината на рецензијата е одговорност на авторот и не ги одразува ставовите на Метаморфозис, УСАИД или Владата на САД. За повеќе информации за работата на УСАИД во Македонија, ве молиме посетете ги веб-страницата (http://macedonia.usaid.gov) и Фејсбук-страницата на УСАИД (www.facebook.com/USAIDMacedonia).

ИНФОГРАФИК

infoVistinitostВИСТИНИТОСТ

нема факти

неточни наводи

не може да се утврди веродостојноста на наводите

infoVistinitostИЗВОРИ НА ИНФОРМАЦИИ

има евидентирани извори

неофицијални

1 извор

еднострани

infoVistinitostСЕОПФАТНОСТ

несеопфатнo

прикриени информации

infoVistinitostПРИСТРАСНОСТ

не може да се утврди

извртување на вистина (спин)

лажни информации

наклонетост

политичка пристрасност

infoVistinitostКОМЕНТИРАЊЕ

има коментаторски елементи

интегрирано со фактите

infoVistinitostПЛАГИЈАТ

целосна копија

infoVistinitostКВАЛИТЕТ НА НАСЛОВОТ

дезинформира

некреативен

сензационален

несоодветен

тенденциозен

infoVistinitostФОТОГРАФИЈА

има

соодветна

ни манипулира ни информира - ставена е само како илустрација

ненаведен автор(извор)

infoVistinitostГОВОР НА ОМРАЗА

навредлив говор

нема говор на омраза

не потикнува на насилство

не дискриминира

infoVistinitostУРЕДЕН ЗА ВЕБ

читлив

не апликативно

нема контекстуални линкови

стилски уреден

поврзан со тагови