Шпекулативна „слобода“ наместо работа со факти
Објавено во Рецензии
on 22 - 09 - 2015 Автор: Владо Ѓорчев
[Рецензија: Документите од судот во САД потврдуваат: Корумпираноста на Владата на Бучковски и Шекеринска македонските граѓани ги чинела најмалку 38,4 милиони евра]
Шпекулацијa, неаргументираност, отсуство на вистински извори, пристрасност. Дали е ова новинарство? Во никоја смисла не е професинално.
Новинарот секогаш мора да ги проверува фактите, а текстот што е предмет на рецензија е пример за спротивното. Во него има непроверени факти, а нема ниту обид за проверка. Нешто што е во целост спротивно со професионалните и со етичките стандарди.
Во Членот 1 од Кодексот на новинари стои:
Новинарот има право на слободен пристап до сите извори на информирање што се од јавен интерес.
Новинарот треба да објавува точни, проверени информации и нема да прикрива суштински податоци и да фалсификува документи.
Доколку информацијата не може да се потврди или станува збор за претпоставка, односно шпекулација, тоа треба да се каже и да се објави.
Точноста на информацијата треба да се провери колку што е тоа можно.
Линкуван наслов на анализираниот напис: Документите од судот во САД потврдуваат: Корумпираноста на Владата на Бучковски и Шекеринска македонските граѓани ги чинела најмалку 38,4 милиони евра
Датум и време на објавување: 17.09.2015 11:45
Датум на рецензирање: 18.09.2015
Рецензент: Владо Ѓорчев
Текстот уште од првата реченица го демантира насловот: „Вкупната штета која Република Македонија ја претрпела од корупциската афера Телеком е невозможно да се пресмета.“
Сега, ако во насловот има наводно точна сума, како може во првата реченица да се тврди спротивното?
„Според документите достапни во судот во Њујорк, политичари од СДСМ земале до 12 милиони евра во мито за да спречат влез на други сериозни странски компании во телекомуникацискиот пазар кои би донеле пониски цени и поквалитетни услуги од монополската компанија. Дополнителна штета која делумно ја претрпеле и македонските граѓани е во тоа што Маѓар Телеком и Дојче Телеком, кои во 2011 година постигнаа спогодба на првиот судски процес против американските власти за исплаќале поткуп на политичароите од СДСМ и платија казна од 95 милиони долари како надомест на штета, сума која делумно сигурно била извлечена и од џебовите на македонските граѓани и претплатници.“
Исто така и овој пасус не ја зборува вистината. Не е вистина дека се говори за политичари од СДСМ, туку за еден политичар од оваа партија. И не се работи за сума од 12 милиони евра, кога се говори за оваа партија, туку за 2,5 милиони евра, која ја зел еден политичар.
Еве што пишуваа медиумите:
„Понатаму, Богоевски потврдува и дека во рамките на „нон-пејпер“ документот кој заеднички го изработиле директорите на „Маѓар телеком“, заедно со советниците на Бучковски и Кондоминас, се наведува дека од сумата од 7.5 милиони евра, 5 милиони евра се за пријателите од Тетово, а 2.5 милиони евра за страната А, односно за Бучковски.“
Покрај ваквата невистинитост, сериозноста на грешката е во отсуството на извори на информација. Документите што се залепени за текстот и во кои нема ништо од тоа што се тврди во него, не можат да бидат извор на информација. Многу слабо со одело во истражување. Поточно, истражување воопшто и нема, туку станува збор за едноставно накалемување на некаква си вина кај заменик-претседателката на СДСМ, Радмила Шекеринска, што ја покажува и суштината на постоењето на овој текст, а тоа е спинот.
По целонеделната хајка против Шекеринска, не изненади што главниот момент на содржината не е информирањето, барем не објективното и кредибилното, туку оцрнувањето.
Иако Шекеринска уште при првиот текст објавен за наводна нејзина инволвираност во овој скандал веднаш го демантираше, во овој напис не се нашло за потребно да се пренесе тоа.
Таа имаше демант во кој се вели:
„Чудо! Не сакајќи, „Република„ ме испофали! Во документот кој го објавуваат (читајте го оригиналот) се потврди:
– дека сум инсистирала на брзи рокови за либерализација на телекомуникацискиот сектор во Македонија
– дека предлозите од Маѓар Телеком не сум ги поддржала (законот кој го нуделе останал нивен предлог, не поддржан од мене ниту институцијата која сум ја раководела) и
– дека на седницата на Влада не им помина законот по ќеиф на Маѓар Телеком туку закон усогласен со ЕУ обврските на Македонија (и предлагам на Владата да ги објави снимките од таа седница за да се види зошто и како Маѓарите не го добија тоа што го сакаат).
Документите покажуваат дека многумина во Македонија се спротивставија на криминалните зделки и привилегираната позиција на МТ – горда сум што бев една од тие.
Очекувам Република да ги дообјави документите од истиве сведочења, вклучувајќи ги и конкретните имиња и функционери врзани за „Аналитико“. Шилото повторно врти!“
Идејата на целиот текст не е да пренесе објективна информација за наводна вклученост на Шекеринска во аферата со поткуп од „Маѓар телеком“, туку да ѝ се извалка името. Тоа се гледа и од селективното прикажување на информациите. Имено, според сведочењето на поранешниот разузнавач Слободан Богоевски, инволвираност нема само од опозициски политичари, туку има наводна поврзаност на високи функционери и од владејачката партија.
Текстот е полн со коментари, кои се главното оружје да се изврти вистината иако самиот текст не е коментар. Тој, исто така, не го задоволува критериумот на содржајноста и крие информации. Во него нема ниту обид да се комуницира со посочениот лик.
Оваа рецензија е изработена во рамките на Проектот на УСАИД за зајакнување на медиумите во Македонија – Компонента Сервис за проверка на факти од медиумите, имплементирана од Метаморфозис. Рецензијата e овозможенa сo поддршка на Американската агенција за меѓународен развој (УСАИД). Содржината на рецензијата е одговорност на авторот и не ги одразува ставовите на Метаморфозис, УСАИД или Владата на САД. За повеќе информации за работата на УСАИД во Македонија, ве молиме посетете ги веб-страницата (http://macedonia.usaid.gov) и Фејсбук-страницата на УСАИД (www.facebook.com/USAIDMacedonia).
ИНФОГРАФИК
ВИСТИНИТОСТ
има факти
неточни наводи
неверодостојни наводи
ИЗВОРИ НА ИНФОРМАЦИИ
има евидентирани извори
неофицијални
нерелевантни
не може да се утврди
еднострани
СЕОПФАТНОСТ
несеопфатнo
прикриени информации
ПРИСТРАСНОСТ
не може да се утврди
извртување на вистина (спин)
лажни информации
наклонетост
политичка пристрасност
КОМЕНТИРАЊЕ
има коментаторски елементи
интегрирано со фактите
ПЛАГИЈАТ
оригинално дело
ненаведен автор, наведен извор без линк
КВАЛИТЕТ НА НАСЛОВОТ
дезинформира
некреативен
сензационален
несоодветен
тенденциозен
ФОТОГРАФИЈА
има
несоодветна
манипулира
ненаведен автор(извор)
ГОВОР НА ОМРАЗА
навредлив говор
нема говор на омраза
не потикнува на насилство
не дискриминира
УРЕДЕН ЗА ВЕБ
средно читлив
солидни мултимедијални елементи
нема контекстуални линкови
делумно стилски уреден
неповрзан со тагови