Провоцирачките генерализирања се неприфатливи во новинарството
Објавено во Рецензии
on 14 - 07 - 2016 Автор: Fatlume Dervishi
Напис: СКАНДАЛ – Видете колку нè мразат некои Македонци
Омразата на еден дел од Македонците кон Албанците зела патолошки размери. Неколку од нив не се двоумат и јавно да ги навредат Албанците и кога тие се мртви, а дури страдаат и се етикетираат како предавници оние хумани Македонци кои се солидаризираат со случајот на малиот Алмир, убиен од еден монструм Македонец во Куманово, пишува „Факте“. Случајот за кој се зборува крена голема врева кај Албанците, бидејќи без никаква вина се згасна тукушто почнатиот живот на малиот Алмир.
Со право Албанците се запрашаа: каде се нивните сограѓани што не се солидаризираат? Дали е вината кај медиумите што го премолчуваат случајот, државните институции што ги управуваат медиумите или нешто друго?
Тие малкумина што имаа храброст да побараат правда за варварски убиениот Алмир веднаш се етикетираат од другите дека „им го расипуваат одморот за еден убиен Албанец“, можеби се и од „другата страна“.
Така е кога коалиционата власт го хранеше национализмот цели 10 години, за да ги краде граѓаните, понижувајќи ги Албанците./ФАКТЕ.НЕТ
[Рецензија: „СКАНДАЛ – Видете колку нè мразат некои Македонци“]
Пред неколку денови, медиумите во Македонија беа ставени пред еден поголем предизвик од оние секојдневните, кога станува збор за професионалното информирање и за надминување на сите недостатоци што веќе се дел од секојдневието во медиумското известување. Случајот за една кавга во Куманово што резултираше со гаснење на животот на едно петгодишно дете, крена голема врева во медиумите на албански јазик, а помина под сенка од еден дел од медиумите на македонски јазик, нешто што малку и можеби се смени по добивањето на веста дека детето починало како последица на повредите. Иако покажа дека паралелните медиумски светови во зависност од јазикот сè уште постојат во Македонија, и овој деликатен случај дел од медиумите го третираа на професионален начин, меѓутоа голем дел од содржините беа далеку од стандардите на новинарството.
Линк до оригиналниот напис: „СКАНДАЛ: Видете колку нé мразат некои Македонци”
Датум на објавување: 02.07.2016
Датум на рецензирање: 12.07.2016
Рецензент: Фатлуме Дервиши
Овој текст е објавен без неопходното внимание што било потребно пред објавувањето. Во овој случај, авторот ја пополнил празнината од недостигот на извори со свои коментари. Најголемиот проблем е дека употребените поими се провоцирачки генерализации и како такви – неетички за новинарската професија. Дали коментарот на еден корисник на социјални мрежи е показател за мерење на омразата што ја има еден народ кон друг? Одговорот е сосема јасен. Но, во текстот стои:
„Омразата на еден дел од Македонците кон Албанците зела патолошки размери. Неколку од нив не се двоумат и јавно да ги навредат Албанците и кога тие се мртви, а дури страдаат и се етикетираат како предавници оние хумани Македонци кои се солидаризираат со случајот на малиот Алмир, убиен од еден монструм Македонец во Куманово“.
Доволни ќе беа двајца експерти или познавачи на проблематиката, кои го следеле случајот, за да ги дадат своите проценки и да ги кажат причините за тоа зошто и дали постои оваа „патолошка омраза“, за ккоја се зборува во текстот.
Во врска со тоа дека другата етничка група не се солидаризираше за неправедната смрт на момчето и зошто институциите не се ангажираа доволно, бидејќи така се тврди и се проценува во оваа содржина, требало да се пренесат и проценките од претставниците на институциите, граѓаните итн., а не овие проценки да ги „запечати“ самиот автор со лични коментари и со навредливи оценувања:
„Така е кога коалиционата власт го хранеше национализмот цели 10 години, за да ги краде граѓаните, понижувајќи ги Албанците“.
Во вакви случаи, етички е медиумот да се потруди да го смири чувството на омраза и на гнев кај јавноста, а не да го провицира. Вакви коментари може да има секогаш, од секого за кој било случај, но не сите што се изјаснуваат јавно се фактор и треба да се прави вест од нив. Затоа, објавувањето на таквите изјаснувања не е информирање туку провокација и ова ја влошува состојбата на терен, нешто за кое авторот треба да сноси морална одговорност.
Говорот на новинарот секогаш треба да биде умерен и неутрален, спротивно од тој што нуди готови заклучоци и оценки, или се граничи со говорот на омраза, стои во Кодексот на новинарите на Македонија.
Покрај тоа, во него се додава и:
Медиумот и новинарот не треба да објавуваат материјал (информација, фотографии, мислење, коментар) што има цел да шири непријателство или омраза или доколку постои голема веројатност дека објавениот материјал ќе предизвика непријателство или омраза кон некого поради расна припадност, етничка припадност, пол, вера, политичка припадност, сексуална ориентација, физички хендикеп итн.
Оваа рецензија е изработена во рамките на Проектот на УСАИД за зајакнување на медиумите во Македонија – Компонента Сервис за проверка на факти од медиумите, имплементирана од Метаморфозис. Рецензијата e овозможенa сo поддршка на Американската агенција за меѓународен развој (УСАИД). Содржината на рецензијата е одговорност на авторот и не ги одразува ставовите на Метаморфозис, УСАИД или Владата на САД. За повеќе информации за работата на УСАИД во Македонија, ве молиме посетете ги веб-страницата (http://macedonia.usaid.gov) и Фејсбук-страницата на УСАИД (www.facebook.com/USAIDMacedonia).
ИНФОГРАФИК
ВИСТИНИТОСТ
нема факти
не може да се утврди точноста на наводите
делумно
ИЗВОРИ НА ИНФОРМАЦИИ
има евидентирани извори
нерелевантни,
1 извор
еднострани
СЕОПФАТНОСТ
несеопфатнo
можеби се прикриени информации
ПРИСТРАСНОСТ
не може да се утврди
извртување на вистина (спин)
не може да се утврди
наклонетост
друга пристрасност
КОМЕНТИРАЊЕ
има коментаторски елементи
интегрирано со фактите
ПЛАГИЈАТ
оригинално дело
КВАЛИТЕТ НА НАСЛОВОТ
не информира
некреативен
сензационален
несоодветен
тенденциозен
ФОТОГРАФИЈА
има
несоодветна
информира
ненаведен автор(извор)
ГОВОР НА ОМРАЗА
навредлив говор
Етноцентризам, генерализирања, поттикнувачки говор
Може да поттикне
Може да поттикне
УРЕДЕН ЗА ВЕБ
средно читлив
нема мултимедијални елементи
нема контекстуални линкови
делумно стилски уреден
поврзан со тагови