Фото: Илустрација

Верификацијата на информацијата е основна професионална одговорност на кој било медиум, бидејќи во таа форма ќе се докаже дека ја информирал јавноста точно и објективно. Доколку медиумот не го провери изворот и објави неточни информации, тогаш тој не обезбедил информации, туку манипулирал и клеветел. Таков е случајот со медиумот чиј напис ќе го разгледаме

Оригинален наслов на написот: „Рекламниот спот на СДСМ е алузија на закана за Албанците„(Spoti reklamues i LSDM- së është aluzion kërcënimi për shqiptarët)

Датум на објавување: 29.06.2020

Датум на рецензија: 10.07.2020

Рецензира: Фатбарда Цури

Наслов кој манипулира со чувствата на јавноста

Манипулацијата со јавноста започнува уште од насловот, бидејќи пренесува информација дека „Рекламниот спот на СДСМ е алузија на закана за Албанците“. Ова е лага од многу причини:

Прво – медиумот пренесува позиција на едно лице и никаде не навел дека се работи за мислење, притоа претставувајќи го како новинарски напис. Заради ова, решивме да го третираме како новинарски напис.

Второ –  Медиумот никаде не ја пренесува целосната порака на рекламниот спот, но направил фотографија од неколку секундна секвенца од спотот од настанот на нападите во Диво насеље во Куманово. Медиумот го искористил концептот на манипулација опишан како „селективни факти“ во прирачникот Критинк и преку него се обидел да покаже факти што зборуваат во прилог на тврдењето, притоа игнорирајќи ги фактите што се против истото. Тоа значи дека медиумот, преку секвенцата од неколку секунди, се обидел да испрати порака дека „присуството на слики од кумановската населба Диво насеље претставува закана за Албанците од СДСМ“. Ова е погрешно.

„Рекламниот спот на СДСМ е навестување на закана за Албанците. Оваа филмска секвенца во скриншот, и некои други од полициските акции, е преземена од снимањето на Министерството за внатрешни работи од настаните во Куманово, што може да се поврзе и со настаните од полициската репресија од 90-тите во Бит-пазар, во Мала Речица, во Гостивар и секаде каде што подметнуваа упади на полицијата за да ја газат албанската политичка волја за еднакво достоинство ..! “, се вели, меѓу другото, во написот што го разгледуваме.

Трето – секвенцата од спотот е извадена од контекст, бидејќи рекламниот спот зборува за важноста на членството на нашата земја во НАТО и дека ако СДСМ дојде на власт, нема да има повеќе етнички и верски тензии и политички поделби. Во ниту еден момент во спотот на СДСМ не е пренесена порака преку која им се заканува на Албанците.

За да биде појасен спотот, ќе ја пренесеме во целост пораката од спотот:

Во каква држава сакаме да живееме? „Во изолирана држава каде што се поттикнуваа етнички и верски тензии и политички поделби или во пријателска држава што решава децениски прашања со соседите кои ја отворија вратата за членство во НАТО и ЕУ“, се вели во рекламниот спот.

Оттука, проценуваме дека медиумот ги прекршил начелата на новинарството, бидејќи намерно или од незнаење во обработената информација има потенцијал за поттикнување насилство и дискриминација по етничка основа. Тоа е санкционирано и со етичкиот новинарски кодекс.

„Новинарот нема намерно да создава или обработува информации што ги кршат човековите слободи и права, нема да користи говор на омраза и нема да поттикнува насилство или дискриминација по која било основа (национално, религиозно, расно, родово, социјална, јазична, политичка, сексуална ориентација…) “, се наведува во Кодексот на новинарите.

Поттикнувањето на говорот на омраза има за цел да го намали критичкото размислување со манипулирање со емоциите. Во прирачникот „Критичко размислување за граѓаните со медиумски вештини“ се проценува дека пораките со морални и емоционални искривувања обично се користат за проценка на социјалните и политичките случувања и обично се наоѓаат на социјалните мрежи.

За читателите: Информирањето не оди со селективни факти

Точната информација не е одговорност само на медиумите, туку и на граѓаните. Ова е затоа што како граѓани, имаме општествена одговорност да информираме и пренесуваме информации што се точни и се засноваат на проверени факти. Во нашиот случај, освен медиумот, ако и некој друг може условно да се нарече неодговорен, тоа се оние граѓаните кои поверувале во информацијата. Затоа, информирајте се од повеќе медиуми и обидете се сами да го проверите изворот на информацијата. Во овој случај, и ние и граѓаните мора да влеземе подлабоко и да ја видиме и слушнеме пораата од самиот рекламен спот во целина.

Овој напис е преземен од проектот “Со критичко мислење до граѓани со медиумска умешност – КриТинк“, кој е спроведуван од Фондацијата „Метаморфозис“ и ЕВРОТИНК. Проектот е финансиран од Европската Унија. Ставовите и мислењата изнесени во овој напис не секогаш ги одразуваат оние на ЕУ. Написите од „Критинк“ се слободни за преземање со наведување на изворот и без измени и кратења