Франкенштајн од новинарска содржина
Објавено во Рецензии
on 2 - 05 - 2015 Автор: Зоран Бојаровски
[Рецензија: „Сите тирании и напади врз новинарите од опозицијата“]
Во манџата турлитава има многу различни состојки, но сите заедно прават едно вкусно јадење кое посакуваш да се повторува почесто. Ова традиционална тава е добра и поради тоа што некои состојки се задолжителни. Затоа оваа медиумска содржина не може да се нарече турлитава. Со тоа, рецензентот се обврзува отсега па натаму, во иднина, да не го злоупотребува симболичното значење на оваа манџа.
Прво заради форматот. Веројатно никој не може со сигурност да потврди за каков новинарски жанр станува збор. Освен тоа дека овој текст е ставен во рубриката „Македонија“, со ништо друго не е обележан во смисла на тоа да се определи во кој жанр спаѓа. Дали е извештај, дали е мислење или коментар, дали е некој вид анализа…? Ова го наведуваме зашто има елементи од повеќе новинарски формати, а сите заедно, наместо турлитава, прават помија.
Текстот во најголем дел има елементи на коментар/мислење, ама кога станува збор за тој формат, го нема најелементарниот елемент – потпишан автор. Или, барем, редакцијата да го потпишела текстот.
Освен што не е потпишан, овој новинарски текст е селективен, пристрасен, едностран, несеопфатен и има во себе една отворена линија за пресметка со оние што не ги поддржуваат тезите на оваа медимска содржина.
Но, да одиме по ред:
Линк до оригиналниот напис: Сите тирании и напади врз новинарите од опозицијата
Датум и време на објавување: 15.04.2015, 09:14
Датум на рецензирање: 20.04.2015
Рецензент: Зоран Бојаровски
Како прво, има една нерзбирлива грешка уште во насловот „Сите тирании и напади врз новинари од опозицијата“, а во текстот се опишани само нападите врз новинари кои отворено се самонарекуваат – провладини.
Инаку, медиумската содржина што ја рецензираме во својот поголем дел, се задржува на веќе познатите изјави на двајцата медиумски работници кои во изминатиот период учествувале во ситуации на закани и на физички пресметки (Илковски и Димитриевски), а не ги опфаќа и двата други инциденти (Јовановски и Бојаровски).
И да прифатиме дека имаат аргументи за еден ваков избор, тоа не ни го одзема правото да го оцениме овој пристап како – селективен. Оттаму, тој не е ниту сеопфатен и не може во целина да зборува за „нападите врз новинарите“. Освен тоа, дури и ако се пишува за посочените новинари, ја нема втората страна, а барем за едниот случај, второинволвираниот во едниот случај јавно зборуваше за тој настан.
Оваа постапка веднаш го повредува членот 10 од Кодексот на новинарите кој, меѓу другото, вели дека новинарот нема да говори со омраза, нема да дискиминира по која било основа:
Новинарот нема свесно да создава ниту преработува информации што ги загрозуваат човековите права или слободи, нема да говори со јазикот на омразата и нема да поттикнува на насилство и дискриминација по која било основа (национална, верска, расна, полова, социјална, јазична, сексуална ориентација, политичка…).
Бидејќи во воведот на оваа рецензија наведовме жанровска неконзистентност на оваа медиумска содржина, тука да го поткрепиме тоа со укажувањето од членот 13 од Кодексот:
Новинарот треба да прави разлика меѓу фактите и мислењата, меѓу веста и коментарот.
Со изборот што е направен, авторот на овој текст и уредништвото на медиумот направиле избор на политичката опција што ја застапуваат или афирмираат, а во новинарските правила (Кодекс на новинарите на Македонија, челн 14) се вели дека:
Известувањето од политичките процеси, посебно од изборите треба да биде непристрасно и избалансирано. Новинарот мора да обезбеди професионална дистанца од политичките субјекти.
Застанувајки во афирмација на одбраната само на едни новинари, за кои се тврди дека биле изложени на закани и напади, медиумот го крши и членот 16 од кодексот кој нагласува:
Новинарот ќе ги чува угледот и достоинството на својата професија, ќе ги поттикнува заемната солидарност и различност на ставовите и нема да го употреби својот медиум за пресметка со личности, вклучувајќи ги и своите колеги.
И, само за уште една состојка која никако не оди во оваа новинарска манџа е последниот дел од оваа содржина која на ниту еден начин не е поврзана со темата што ја најавува насловот и што поголем дел од овој текст.
Без да се наведе извор и да се направи некое логично поврзување на заканите врз новинарите со „заканите врз целата македонска економија“, е накалемен дел на овој Франакенштајн од новинарска содржина.
Оваа рецензија е изработена во рамките на Проектот на УСАИД за зајакнување на медиумите во Македонија – Компонента Сервис за проверка на факти од медиумите, имплементирана од Метаморфозис. Рецензијата e овозможенa сo поддршка на Американската агенција за меѓународен развој (УСАИД). Содржината на рецензијата е одговорност на авторот и не ги одразува ставовите на Метаморфозис, УСАИД или Владата на САД. За повеќе информации за работата на УСАИД во Македонија, ве молиме посетете ги веб-страницата (http://macedonia.usaid.gov) и Фејсбук-страницата на УСАИД (www.facebook.com/USAIDMacedonia).
ИНФОГРАФИК
ВИСТИНИТОСТ
Делумно
не може да се утврди точноста на наводите
делумно
ИЗВОРИ НА ИНФОРМАЦИИ
Делумно
официјални, неофицијални, анонимни
не може да се утврди
еднострани
СЕОПФАТНОСТ
несеопфатнo
прикриени информации
ПРИСТРАСНОСТ
не може да се утврди
нема извртување на вистина (спин)
не може да се утврди
наклонетост
политичка пристрасност
КОМЕНТИРАЊЕ
има коментаторски елементи
интегрирано со фактите
ПЛАГИЈАТ
оригинално дело
ненаведен автор, ненаведен извор
КВАЛИТЕТ НА НАСЛОВОТ
дезинформира
некреативен
сензационален
несоодветен
тенденциозен
ФОТОГРАФИЈА
има
несоодветна
манипулира
ненаведен автор(извор)
ГОВОР НА ОМРАЗА
навредлив говор
нема говор на омраза
не потикнува на насилство
дискриминира
политичка дискриминација
УРЕДЕН ЗА ВЕБ
нечитлив
неквалитетни мултимедијални елементи
нема контекстуални линкови
делумно стилски уреден
неповрзан со тагови